Wanneer het precies zover zal zijn is nog onduidelijk, maar hoogstwaarschijnlijk gaat het er van komen. Een verbod op het gebruik van lood in de hengelsport. Vorig jaar is een zogenaamde Green Deal getekend met als doel “de komende jaren het gebruik van lood binnen de sportvisserij volledig af te bouwen”. De vraag is in hoeverre vislood schade toebrengt. 

Door Team Roofmeister

Het is de bedoeling dat er binnen drie jaar al minimaal 30% minder lood gebruikt wordt in onze tak van sport, in 2027 moet het gebruik van lood volledig afgebouwd zijn. Aldus de doelstelling van Sportvisserij Nederland die deze Green Deal heeft ondertekend. Ondertussen stapelen donkere wolken zich op, want inmiddels is er ook de hete adem van de EU in de nek, waarbij er zomaar op veel kortere termijn sprake kan zijn van een radicaal verbod.

Het is natuurlijk ook niet niks dat op tal van wateren de vissen op apegapen liggen vanwege oxidatie van ons vislood. Toch?! Witvissers met hun ieniemie knijploodjes, en karpervissers met hun zogenaamde safety systemen en roofvissers die tal van loodkoppen op de bodem hebben geparkeerd. Hebben wij bloed aan onze handen? Moeten we de hand in eigen boezem steken? Ligt ons vislood ten grondslag aan zwaar met lood verontreinigd water? Hmmm… zijn die er eigenlijk wel? Voor zover wij weten niet eigenlijk.

Lood in brandstof, aantoonbaar schadelijk voor het milieu en niet zo’n klein beetje ook. Al een tijd terug zijn de nodige maatregelen getroffen. 

Sportvisserij Nederland op haar website: “Lood is een ongewenste stof, giftig voor mens en dier. Op veel plekken in de samenleving is daarom het gebruik van lood al teruggedrongen en/of verboden. Denk aan benzine, verf, waterleidingen en in de jacht.” Een goede zaak dat onze belangenbehartiger zo zuinig is op het milieu. Daar dragen wij maar wat graag aan bij. Maar, dan moet er toch ook daadwerkelijk sprake zijn van vervuiling?

Nogmaals, voor zover wij weten zijn er geen gevallen bekend van wateren die door lood vervuild zijn. Dit met de wetenschap dat de mensheid als sinds 5.000 v.Chr. gebruik maakt van deze metaalsoort en de laatste eeuwen intensief. Wel is er op veel plaatsen in het land sprake van bodemverontreiniging door lood.

“Lood is uitstekend bestand tegen atmosferische invloeden.”

De geochemicus Nikolaj Walraven heeft daar uitgebreid onderzoek naar gedaan en op basis daarvan kunnen we lezen dat “…het meeste lood in de bodem in gebieden buiten de stad afkomstig is uit de lucht. Loodhoudende benzine en vlieggassen afkomstig van afvalverbrandingsinstallaties zijn in deze streken de grootste verontreinigers. Vooral langs de snelwegen en in de buurt van afvalcentrales zit dan ook veel lood in de bodem. In de stedelijke bodems is het vooral het lood uit stadsafval dat de verontreiniging veroorzaakt. Het gaat dan om met loodglazuur afgewerkt aardwerk, bouwmateriaalresten (zoals loodslabben), metaalslakken, loodhoudende verfresten en steenkoolassen uit kolenkachels.” Klik Bron.

Aandeel lood in bodem van Nederland (de loodconcentratie in stedelijke bodems is er niet in verwerkt).

Met het bovenstaande rijst de vraag of vislood schadelijk is. Op de website van Lenntech, een bedrijf dat waterzuiveringsinstallaties levert, lezen we dat in het kader van verontreinigende bodems “vooral lood(II)zouten en organoloodverbindingen belangrijk zijn. Loodzouten vallen onder de watergevaarklasse 2 (WKG = Wassergefährdungsklasse) en zijn dus watergevaarlijk. Dit geldt ook voor loodverbindingen zoals loodacetaat, loodoxide, loodnitraat en loodcarbonaat.” Klik Bron.

Over het lood waar wij mee vissen kunnen we niets belastend vinden. Sterker nog, op Wikipedia: “Lood is uitstekend bestand tegen atmosferische invloeden. Bij blootstelling aan de buitenlucht wordt aan het loodoppervlak langzaam en geleidelijk een sterk hechtende en vrijwel onoplosbare oxidelaag gevormd met een zilvergrijze natuurlijke kleur, ofwel het zogenaamde patina.” Bron. Oxidatie lijkt ons inziens toch het enige chemische proces waarbij vislood gif kan uitdragen. En dan lezen we iets verderop zelfs: “In onderzeekabels dient lood als bescherming tegen corrosie door zeewater.” Op de website van het eerder genoemde Lenntech: “Onder normale condities reageert lood niet met water.”

Niet lang geleden was het bij het gebruik van de zogenaamde safety clips niet ongebruikelijk om de clip zo licht mogelijk af te stellen, zodat bij een aanbeet het lood zo snel mogelijk los komt. Tegenwoordig is dat in veel mindere mate het geval.

Al een tijdje is steen als alternatief bekend bij karpervissers, maar om nu te spreken over een populair plan B…

Bij 1 tot 5% van onze wateren zou er sprake zijn van een te hoge concentratie van lood. Echter, de norm is onbekend alswel de herkomst van het lood.

Het geeft te denken. Waarom zo’n rigoureuze hetze jegens ons meest favoriete materiaal als werpgewicht wanneer er geen aanwijsbare redenen zijn dat het ons milieu vergiftigt? We hebben de vraag neergelegd bij Emiel Derks, projectleider Onderzoek & Advisering bij Sportvisserij Nederland. Zijn antwoord: “Wat betreft lood is er een beperkt probleem met wateren. Van alle wateren heeft 1 tot 5 % een te hoog loodgehalte.” Dit zou vastgesteld zijn door metingen van Kaderrichtlijn Water (Rijksoverheid). Welke norm daarbij gehanteerd is, is onduidelijk. Idem dito wat betreft de herkomst van het lood. Wij hebben sterk het vermoeden dat dat niet komt door vislood, maar door andere, eerder genoemde loodverbindingen zoals “loodacetaat, loodoxide, loodnitraat en loodcarbonaat”.

Tungsten (wolfraam) is een mooi alternatief vanwege een kleiner soortgelijk gewicht dan lood en een hardere structuur. Nadeel, het is stervensduur.

De waaromvraag? Waarom wordt vislood in de ban gedaan? Waarom wordt ons sportvissers verteld dat we met lood ons milieu vergiftigd hebben? Waarom wordt ons sterk aangeraden om over te stappen op veel minder effectieve en soms peperdure alternatieven zoals respectievelijk steen en tungsten? Waarom wordt de hengelsportbranche sterk aangemoedigd om te veranderen? Het enige antwoord dat we krijgen is dat het verbod op lood in de hengelsport sowieso gaat komen vanuit Europa. Is er überhaupt onderzoek gedaan naar het effect van vislood op viswater? “Nee, er is geen causaal verband vastgesteld tussen verontreinigd water en vislood.” Aldus Sportvisserij Nederland tijdens ons gesprek.

Wat is de toekomst voor de loodkoppen waar we zo vertrouwd mee zijn?

Ok, vreemd toch? Is dat niet een eerste vereiste, voordat vislood als het zwarte schaap wordt weggezet? Natuurlijk hebben wij sportvissers het beste voor met de natuur, maar waarom iets afraden of verbieden dat geen schade berokkent. In ieder geval is dat nergens aangetoond.

De stelling die we jullie voor willen leggen is:

Zou er niet eerst een onderzoek moeten komen naar de eventueel schadelijke effecten van vislood in de natuur? Moeten we hoe dan ook bezwijken onder de druk vanuit Europa? Hebben wij onderzoeksgegevens gemist? Is ons vislood wel degelijk schadelijk voor het onder water milieu? Wij zijn heel benieuwd naar jouw mening! Discussieer mee. Klik HIER.